Wanda pierwsze 12 lat kariery spędziła na stadionie. W drugiej fazie tamtego okresu dominowała w Polsce niepodzielnie. 6 tytułów Mistrzyni Polski w biegach na 3 i 5km oraz absolutna kolekcja rekordów Polski – 8:52.7, 15:41.29 i 31:53.83 odpowiednio na 3000, 5000 i 10000 metrów. Jak wiadomo człowiek ma w sobie gen zwycięstwa, a zasięg swojego panowanie chce zawsze poszerzać do granic możliwości.

Nie inaczej było z Wandą. Będąc już niezwykle doświadczoną zawodniczką, z kolekcją międzynarodowych startów w meczach międzypaństwowych i najważniejszych mitingach zagranicznych postanowiła Wanda wynieść się na ulicę. Tak też zrobiła pieczętując pierwszym maratońskim startem słuszność tej decyzji. Debiutowała w 1987 roku w Berlinie zajmując 2-gą pozycję okraszoną świetnym czasem 2:32.

Stolica Niemiec była wówczas sztandarowym, Polskim maratonem, spokojnie można by przeprowadzać tam Mistrzostwa Polski. Dziewięciu naszych rodaków zeszło wówczas poniżej 2:20:00, a 4 panie pobiegły szybciej niż 2:40:00. Rok później na Igrzyskach Olimpijskich w Seulu Panfil zapłaciła „frycowe” przybiegając co prawda z nie najgorszym rezultatem 2:34:35, jednak na odległej 22-giej pozycji.

Nie o to Polce chodziło. Po Igrzyskach było jednak już coraz lepiej. Fenomenalny wynik 2:27:05 i drugie miejsce w maratonie londyńskim było awansem Polki do absolutnej czołówki światowej. Rok później Wanda szalała wręcz na maratońskich trasach. Zwyciężyła w Nagoi, Londynie i Nowym Jorku. Stała się najbardziej rozpoznawalną następczynią Grete Waitz, Ingrid Kristiansen czy Joan Benoit, zawodniczek które były dla niej wzorem, a z którymi w końcu sama zaczęła wygrywać.

Jako 29-latka miała przed sobą jeszcze kilka lat kariery na najwyższym poziomie. Została wybrana najlepszym polskim sportowcem w Plebiscycie Przeglądu Sportowego za osiągnięcia w roku 1990. Świat leżał u jej stóp. Dobitnie potwierdziła to już w kwietniu, kiedy w Bostonie zmiażdżyła wręcz rywalki wygrywając genialnym wynikiem 2:24:18. W pokonanym polu zostawiła m.in. wspomnianą Benoit, Kristiansen czy żelazną Niemkę Utę Pippig.

Presja z jaką Wanda jechała na Mistrzostwa Świata do Tokio była ogromna. W stolicy Japonii Polka miała pod górkę – zmiana czasu i paskudna niemaratońska pogoda budziły obawy największych optymistów. Telewizory w polskich domach nocą z 24 na 25 sierpnia były rozgrzane chyba bardziej niż tokijskie powietrze. Tokio okazało się miejscem największego sukcesu polskich maratończyków. Najpierw Jan Huruk musnął podium mijając metę na 4-tej pozycji z 7 sekundową stratą do brązowego medalu. Następnie Wanda Panfil została pierwszą, polską lekkoatletyczną Mistrzynią Świata.

Odporna na presję, pogodę i napór rywalek wyrwała złoty medal. Na trasie padały wręcz – Rosa Mota, Valentina Yegorova, czy z trudem kończąca rywalizację Manuela Machado. A Wanda? Była w tamtym czasie po prostu najlepsza na świecie.

Z automatu stała się więc faworytką do tytułu Mistrzyni Olimpijskiej. Chyba niewielu kibiców przyjmowało inną wersję. Panfil po raz kolejny okazała się najlepszą w Plebiscycie Przeglądu Sportowego. Po raz kolejny jednak nie stała się najlepszą kobietą w bostońskim maratonie. Jej 6-ste miejsce uznano w kraju jako dotkliwą porażkę. Mimo dobrego wyniku 2:29:29, sama autorka tegoż nie była zadowolona.

Nie tyle jednak z rezultatu co z pogłębiających się kłopotów zdrowotnych. Na bostońskiej trasie przeżywała dramat zmagając się z rwą kulszową. Niestety ta przypadłość była również hamulcem na trasie Igrzysk Olimpijskich w Barcelonie. Wanda będąca własnym cieniem kończyła rywalizację olimpijską znów na 22-giej pozycji jednak z fatalnym wynikiem 2:47:22. Klęska. Porażka. Tak pisała prasa. Media stworzyły wówczas fatalną atmosferę wokół zawodniczki. Przy każdej najdrobniejszej okazji nie pozostawiały na Wandzie suchej nitki. Spekulowały, przekłamywały, ironizowały, np.:

„Ja się zastrzelę jeżeli Wanda Panfil nie zdobędzie medalu w Barcelonie - powiedział dyrektor COS w Spale Zbigniew Tomkowski na uroczystym ślubowaniu naszych olimpijczyków. Dobrze się stało, że Zbigniew Tomkowski ma tylko pistolet na gaz..."

Być może tokijska mistrzyni właśnie dlatego osiadła w Meksyku. Być może Panfil właśnie dlatego milczała przez lata nie udzielając wywiadów. Wcale jej się nie dziwię… Dziś Mistrzyni Świata realizuje się szkoląc młode pokolenia. Na tegorocznych Mistrzostwach Świata w Moskwie startował jej wychowanek, 27-letni Jose Antonio Uribe. Rywalizacji co prawda nie ukończył, ale legitymuje się niezłym rekordem życiowym 2:12:43. Przed kilkoma dniami w Berlinie na szóstej pozycji metę minęła również zawodniczka Wandy – Vianey de la Rosa (2:32:35)

Wanda Panfil wyczynową karierę zakończyła po Igrzyskach Olimpijskich w Barcelonie mając 33 lata. Jej złoty medal Mistrzostw Świata miał gigantyczne znaczenie dla całej polskiej Lekkiej Atletyki. Pogrążona w marazmie Królowa Sportu była od lat głodną, obdartą z dawnych szat świetności, ubogą dyscypliną żebrzącą na salonach Mistrzostw Świata i Igrzysk Olimpijskich. W swojej kilkuletniej zapaści syciła się ochłapami w postaci 6-ego miejsca żeńskiej sztafety 4x100m i 8-ego Bogusława Mamińskiego na 3000m z przeszkodami podczas IO w Seulu.

Rzym 87 i Seul 88 to czarna dziura w historii naszej Lekkiej Atletyki. Nie trudno zatem zrozumieć jakie znaczenie miał złoty medal Wandy Panfil w Tokio.
Maratońskie starty Wandy Panfil

Berlin 1987 - 2:32:01 (2)
Dębno 1988 – 2:32:23 (1)
Seul 1988 – 2:34:35 (22)
Londyn 1989 – 2:27:05 (2)
Chicago 1989 – 2:35:40 (6)
Nagoya 1990 – 2:31:04 (1)
Londyn 1990 – 2:26:31 (1)
Nowy Jork 1990 – 2:30:45 (1)
Boston 1991 – 2:24:18 (1)
Tokio 1991 – 2:29:53 (1)
Boston 1992 – 2:29:29 (6)
Barcelona 1992 – 2:47:22 (22)