Niektórzy za brak odpowiedniego przygotowania, lekceważenie badań i profilaktyki słono muszą później za to zapłacić. Czas przerwać zmowę milczenia wszystkich tych, którzy organizują i popularyzują bieganie amatorów. O tym, że nie wszystkim udaje się przebiec szczęśliwie maraton i nie tylko, można przekonać się na podstawie nie zawsze ogólnie dostępnych statystyk. Poniżej tylko niektóre z nich, do których udało się dotrzeć:

13 Poznań Maraton 2012 - na 14 kilometrze trasy zasłabł 36 letni mężczyzna, amator. Szybka reanimacja nie na wiele się zdała. Zmarł a był to nie jego pierwszy start w maratonie.

Półmaraton Piastowski Kruszwica - Inowrocław 2012 - na 5 km trasy umiera 60 letni zawodnik, multimedalista imprez biegowych. W tym wypadku także szybko podjęta reanimacja nie pomaga.

W 2012 roku na trasie maratonu w Londynie zmarła tuż przed metą 30 letnia biegaczka. Oto niektóre dramatyczne wydarzenia, jakie miały miejsce w kraju i poza jego granicami w przeszłości:

Półmaraton w Ełku rok 2007. Na 13 kilometrze trasy zmarł 32-letni zawodowy żołnierz.

Bieg na dystansie 12 kilometrów wokół Jeziora Moryńskiego 2008 rok - był upał. Zmarł po starcie 45-letni mężczyzna.

W Dobrodzieniu w 2010 roku w biegu na 10 km podczas 38 stopniowego upału karetka nie nadążała do wielu zasłabnięć zawodników na trasie i organizatorzy musieli się zwracać o pomoc do zmotoryzowanej części publiczności. Jednego z zawodników w stanie ciężkim odwieziono do szpitala.

W Bukowie koło Włoszczowy tuż przed metą półmaratonu 2011 zasłabł 60 letni zawodnik i zmarł w czasie przewozu karetką pogotowia ratunkowego do szpitala.

Podobnie w Trzemiesznie w 2011 roku, na 3 kilometrze trasy biegu na 15 km zmarł 63 letni mężczyzna, który na swoim koncie miał setki imprez biegowych.

W listopadzie tego samego roku na trasie Biegu Niepodległości w Toruniu zmarł 59 letni mężczyzna, który również wielokrotnie startował w zawodach.

W roku 2008 w maratonie nowojorskim zmarło aż 3 zawodników!

Wielu twierdzi, że takie tragedie dotykają tylko amatorów i w dodatku już starszych. Nieprawda. Dane statystyczne są zaprzeczeniem takich uogólnień. Podam jeszcze przykład maratończyka Ryana Shya z USA, który zmarł na atak serca na 8-mym kilometrze podczas biegu eliminacyjnego do Igrzysk Olimpijskich w Pekinie. To był zawodowy biegacz reprezentujący światowy poziom (maraton - 2:14:08, 10 000 m – 28:03:44, 5000 m - 13:35:00)

W Korycinie na półmetku Półmaratonu w 2006 roku zmarł 17–to letni biegacz, który posiadał pozwolenie rodziców, był utalentowany i nie było żadnych przeciwwskazań do udziału w tym biegu.

W tym roku zmarł w szpitalu zawodnik, uczestnik półmaratonu w Grodzisku Wielkopolski. Kolejny zawodnik zmarł na mecie tegorocznego Biegu Wulkanów [przyp.redakcji]

To tylko niektóre dane będące wierzchołkiem góry lodowej. Wiele osób w trakcie lub po zakończeniu imprez biegowych czy nawet po intensywnym treningu trafia do szpitali. W Berlinie po maratonie w 2002 roku aż 120 osób trafiło do szpitala a kilkaset trafia tam każdorazowo po NY City Marathon.

Czy można coś przedsięwziąć, aby tego wszystkiego uniknąć? Wydawać by się mogło, że na tak postawione pytanie jest bardzo prosta odpowiedź. Sami decydujemy o sobie, a w szczególności o własnym zdrowiu i za siebie ponosimy główną odpowiedzialność, bo nikt inny lepiej jak my nie zna własnego zdrowia i organizmu. Jest to jednak stwierdzenie połowiczne i nie oddające całej prawdy.

Posłużę się ponownie przykładem z własnego doświadczenia i nie tylko. Na jednym z Dąbrowskich Półmaratonów zbyt często rozbrzmiewał sygnał karetki reanimacyjnej. Badania kardiologiczne kilku zawodników, którym udzielono pomocy wykazały, że nie powinni startować w zawodach biegowych ze względu choroby serca i układów krążenia. Wiedzieli o tym i świadomie zdając sobie sprawę z ryzyka podpisali oświadczenie o treści:

"Oświadczam, że jestem zdrowy i posiadam aktualne badania lekarskie oraz przyjmuję na siebie odpowiedzialność za stan zdrowia w trakcie trwania imprezy"

Można było tych tragicznych sytuacji uniknąć żądając wcześnie okazania zaświadczenia lekarskiego stwierdzającego "może biegać", a takie po gruntownych bezpłatnych badaniach może wydać każdy lekarz rodzinny. Może badania zawodników startujących w biegach długodystansowych powinny być obowiązkowe jak są obowiązkowe badania skoczków spadochronowych każdorazowo na lotnisku przed skokiem? Sprawdził się system stosowany na kwietniowych maratonach w Paryżu, gdzie dwukrotnie należy okazywać zaświadczenie lekarskie. Przy zapisach internetowych należy przesłać skan tego zaświadczenia i później na miejscu okazać oryginał. Wszystko przebiega sprawnie pomimo prawie 50–tysięcznej rzeszy zawodników. Nie ma o dziwo protestów ze strony kilkusetosobowej grupy Polaków, gdy tymczasem w Dębnie po wprowadzeniu tego wymogu aż grzmiało od protestów i organizator był zmuszony się wycofać...

Powyższe historie nie są wyssane z palca. Nie chciałbym uchodzić za jakiegoś krytykanta i postępującego na przekór większości. Podam fakty, na które mam potwierdzenie w dokumentacji medycznej i będące potwierdzeniem zaniedbań ze strony organizatorów. W czasie kwietniowego tegorocznego biegu Powitanie wiosny w Chorzowie poślizgnąłem się na oblodzonym odcinku trasy nota bene nie posypanego piaskiem, upadłem i straciłem przytomność. Zatrzymało się trzech zawodników z czołówki. Pomogli mi skutecznie i w tym miejscu jeszcze raz im składam podziękowanie, bo poświęcili kilka minut ze swoich wyników.

Dalej zaskoczę czytających ten materiał. Karetka pogotowia, chyba bez lekarza, nie była w stanie poza opatrunkiem rany nic zrobić. Na własną rękę pojechałem do szpitala w Dąbrowie Górniczej i tam po wielogodzinnych badaniach uzyskałem fachową pomoc ze strony kwalifikowanego personelu medycznego. Tym razem wszystko się udało i mogłem prawie natychmiast startować w kolejnych zawodach. Nagłośniłem tę historię, bo jej wydźwięk może poprawić bezpieczeństwo na trasach.

Powracam jednak do zasadniczej tezy - czy bieg to zdrowie? Odpowiedź krótko brzmi – tak. Oto fakty. Podczas trzech wiosennych maratonów w Łodzi, Krakowie i Katowicach byłem pacemakerem. Była okazja do wymiany doświadczeń, ciekawostek i nieprawdopodobnych przeżyć. Nieuleczalnie chory zaczął biegać. Zdziwienie specjalistów lekarzy nie miało granic, gdy podczas kolejnych badań kontrolnych okazało się, że natura spłatała figla i teraz ten uprzednio chory jest okazem zdrowia i biega w czołówce swojej kategorii wiekowej.

Bieg to zdrowie ale należy dbać o siebie. Tak jak w samochodzie obowiązkowe są przeglądy techniczne, tak organizm poddawać powinniśmy okresowym badaniom.

Stanisław Wójcik