Po każdych ważnych zawodach międzynarodowych z udziałem naszych sztafet 4x400m wielu kibiców poszukuje czasów osiągniętych przez zawodników na poszczególnych zmianach.

Pojawia się sporo różnych wersji:

- oficjalna pochodząca zwykle od firmy dokonującej pomiarów czasów na zawodach
- odczyty ze stoperów trenerów i innych bezpośrednich obserwatorów siedzących na trybunach
- odczyty pasjonatów siedzących ze stoperami przed telewizorami
- analizy wideo/komputerowe nagranych biegów

Rys.2 - OSAKA 2007 - logo MŚ w LA

Po mistrzostwach świata w Osace m. in. na stronie EAA opublikowano czasy uzyskane przez zawodników we wszystkich biegach 4x400m. Aby jednak właściwie interpretować, podawane przez Seiko czasy należy uwzględnić technologię pomiaru stosowaną przez tą firmę. Przede wszystkim należy pamiętać, że wszystkie pomiary w tym systemie są dokonywane wyłącznie na linii mety, a więc czasy zmierzone tym sposobem mogą być dokładne dla sztafety biegnącej na pierwszym torze, gdzie linia mety wyznacza jednocześnie środek zmian dla tej sztafety. Dla sztafet biegnących na torach od drugiego do dziewiątego środek strefy zmian na pierwszej zmianie jest przesunięty w stosunku do linii mety nawet o 30.35m (dla 9 toru)

Rys.3 - stadion olimpijski w Osace

Jak zatem system Seiko radzi sobie z tym problemem? Otóż czasy zawodników na pierwszej zmianie są ekstrapolowane na dystansie pomiędzy linią mety a środkiem strefy zmian na danym torze. Tzn. dla sztafety rozpoczynającej bieg na torze 1 otrzymujemy dokładny czas co 400m ze zdjęcia fotofiniszu, ale dla dalszych torów dokonywany jest pomiar na linii mety i zakłada się, że pozostały dystans brakujący do 400m zawodnik pokonał z prędkością odpowiednią do zmierzonego czasu na linii mety.

A oto przykład jak się to liczy:

Przyjmijmy dla uproszczenia, że zawodnik pokonuje poszczególne 100-metrowe odcinki dystansu 400m w tempie: 11.00 + 11.00 + 11.00 + 13.00 = 46.00, w tym ostatnie 100m ruchem jednostajnym (ze stałą prędkością). Jeżeli biegnie na 8 torze, to po pokonaniu linii mety do środka strefy zmian pozostaje jeszcze 26.51m, które powinien pokonać w czasie 13.00 x 0.2651 = 3.45 s. Jeżeli ten odcinek będzie biec wolniej (nawet o 1 sekundę) lub szybciej, to fakt ten nie będzie mieć żadnego wpływu na jego międzyczas podawany jako oficjalny przez firmę Seiko! W praktyce firma ta posługuje się wzorem opracowanym przez słynnego statystyka Boba Sparksa, uwzględniającego międzyczas z fotofiniszu na linii mety i numer toru, na którym biegnie zawodnik. Ze względu na opisaną ekstrapolację czas pierwszego (i oczywiście drugiego zawodnika) jest podawany do 0.1 sekundy.

Rys.4 - zmiana pałeczki - najtrudniejszy element sztafety

W tym systemie pomiaru przyjmujemy, że każdy kolejny zawodnik kończy teoretycznie swą zmianę na linii mety, będącej środkiem strefy zmian. Oznacza to, że międzyczasy sztafety mierzone na linii mety na odcinkach 800m, 1200m i 1600m są dokładne (do 0.01 s)

Ale czy z powyższego wynika, że czasy zawodników biegnących na trzeciej i czwartej zmianie są rzeczywiście dokładne? Oczywiście, nie. Przecież zmiana pałeczki może być dokonana na 5 metrze strefy i wówczas do czasu zawodnika oddającego pałeczkę doliczany jest czas przebiegnięcia pierwszych pięciu metrów z pałeczką przez zawodnika odbierającego. A jeżeli zmiana zostanie dokonana poza 10 metrem strefy (rzadziej), to sytuacja będzie odwrotna.

Reasumując należy zauważyć, że ze względu na opisaną ekstrapolację czasów często bywa tak, że czasy zmierzone przez trenera dla pierwszego i drugiego zawodnika są bardziej dokładne (zwłaszcza dla torów zewnętrznych), jakkolwiek zastrzeżenie z poprzedniego akapitu o miejscu dokonywania zmiany obowiązuje i w tym przypadku.

Dobrze jest zatem pamiętać, jak wyglądają kulisy pomiaru międzyczasów w sztafecie 4x400m, gdyż pozwala to lepiej ocenić wiarygodność podawanych międzyczasów:

Rys.1 - międzyczasy sztafet 4x400m w Osace

Autor: Janusz Rozum – media@pzla.pl