Jak wspomniano na początku artykułu, uszkodzenia łąkotek często są rezultatem urazów sportowych i niestety zwykle występują w parze z naderwaniem lub całkowitym zerwaniem któregoś z więzadeł kolana. Uszkodzenie jednej z omawianych struktur występuje zazwyczaj w wyniku nagłego prostowania stawu kolanowego znajdującego się wcześniej w częściowym zgięciu i jednoczesnej rotacji (zewnętrznej lub wewnętrznej), oraz podczas nadmiernego przeprostu.

Do uszkodzenia łąkotek dochodzi, gdy siły działające na nie są większe, niż ich wytrzymałość fizjologiczna. Uszkodzenie zwykle sygnalizowane jest dolegliwościami bólowymi, które w zależności od strony uszkodzenia manifestują się na wysokości szpary stawowej po stronie zewnętrznej (uszkodzenie łąkotki bocznej) lub wewnętrznej kolana (uszkodzenie łąkotki przyśrodkowej)

Ponadto po znacznym uszkodzeniu łąkotki ograniczeniu ulega zwykle zakres ruchu (określany często przez pacjentów jako blokowanie się kolana), jego przeskakiwanie, a we wczesnych okresach po urazie wystąpić może obrzęk stawu.

W przypadku urazu ogólnego stawu kolanowego, gdy ból i dolegliwości utrzymują się dłużej niż kilka dni, lub też gdy istnieje podejrzenie uszkodzenia łąkotek niezbędna jest ocena specjalisty, głównie w celu w celu wykluczenia niestabilności kolana prowadzącej do przedwczesnych zmian zwyrodnieniowych w stawie. Podstawowym badaniem jest wywiad i badanie funkcjonalne, oraz badania obrazowe: RTG, USG oraz MRI.

Jednak wydaje się, że optymalnym postępowaniem diagnostycznym uszkodzeń w obrębie stawu kolanowego, jest wykonanie artroskopii, która jest najbardziej pewnym i dokładnym sposobem potwierdzenia urazu łąkotki. Możliwości samodzielnego gojenia się łąkotek są niestety dość mocno ograniczone ze względu na fakt, że są to struktury włókniste o słabym ukrwieniu, co w znacznym stopniu obniża zdolność regeneracji tkanki.

Badania naukowe wykazały, że uszkodzenia łąkotek mogą ulec wygojeniu jedynie w obrębie strefy unaczynionej – tzw. torebkowej, położonej najbardziej zewnętrznie. Tak więc w przypadku nieznacznego uszkodzenia kluczowe jest zapewnienie stawowi kolanowemu optymalnych warunków funkcjonowania (głównie czasowe unieruchomienie i odciążenie), wraz z właściwym postępowaniem fizjoterapeutycznym. Natomiast poważniejsze i bardziej rozległe urazy wymagają interwencji chirurgicznej, również wraz z następującym po niej niezbędnym programem specjalistycznej fizjoterapii.

Do najczęściej stosowanych procedur chirurgicznych należy częściowa meniscektomia (usunięcie uszkodzonych struktur łąkotki), rzadziej meniscektomia całkowita, szycie łąkotki lub jej zastąpienie (przeszczep). Należy jednak pamiętać, że osoby po zabiegu usunięcia łąkotek, z powodu zwiększonego obciążenia powierzchni stawowych, są bardziej narażone na zmiany zwyrodnieniowe stawu kolanowego, a pacjenci po częściowym usunięciu łąkotki odczuwają mniejszy dyskomfort, niż ci po totalnej meniscektomii.

Opisane powyżej fizjologiczne i biomechaniczne funkcje łąkotek oraz ograniczone możliwości leczenia chirurgicznego ich urazów powinny nas zachęcić do maksymalnej dbałości o nasze kolana i zapobiegania urazom.

dr Dawid Bączkowicz, Z-ca Dyrektora Instytutu Fizjoterapii Wydział Wychowania Fizycznego i Fizjoterapii Politechniki Opolskiej, kierownik projektu „Zbadaj swoje stawy” realizowanego przy współpracy Instytutu Fizjoterapii WWFiF, Wydziału Elektrotechniki, Automatyki i Robotyki Politechniki Opolskiej oraz firmy ASA - producenta suplementu diety Artresan Active.