Pozostałe reprezentacje, które zdobywały medale na przestrzeni 70 lat Crossu Narodów w klasyfikacjach indywidualnej i drużynowej:

Hiszpania 8 (1-3-4)
Maroko 5 (2-1-2)
NZL 4 (0-1-3)
Jugosławia 2 (1-0-1)
Tunezja 2 (1-0-1)
USA 1 (0-0-1)

W Crossie Narodów startowali zawodnicy, których wizytówki sportowe skłaniają aby przypomnieć ich sukcesy amatorom biegania oraz młodzieży w ramach lekcji historii o wielkich biegaczach.

JACK HOLDEN

Angielski długodystansowiec (1907 – 2004). Zdobył w Crossie Narodów indywidualnie 6 medali, w tym 4 złote, w latach 1932-1937 oraz 7 złotych medali w klasyfikacji drużynowej. Był czterokrotnym mistrzem Anglii w biegu maratońskim (1947-1950). Był olimpijczykiem z Londynu 1948. Wygrał maraton na Mistrzostwach Europy w 1950 roku oraz w tym samym roku maraton Auckland (Nowa Zelandia)

ALAIN MIMOUN

Urodził się w 1921 roku w Algierii. Francuski lekkoatleta, 3-krotny Olimpijczyk (1948-1956). 3-krotny srebrny medalista (zawsze za Emilem Zatopkiem), a w mistrzostwach Europy 2-krotny srebrny medalista (też za Emilem Zatopkiem). W 1956 roku na igrzyskach Olimpijskich w Melbourne w biegu maratońskim zdobył złoty medal, a jego przyjaciel Emil Zatopek, przybiegł na 6 miejscu. Za metą czekał na niego francuski biegacz. Po raz ostatni zdobył mistrzostwo Francji w maratonie w 1966 roku, mając 45 lat. W Crossie Narodów indywidualnie zdobył 7 medali (5 złotych w latach 1949-1956), w klasyfikacji drużynowej 6 medali (4 złote).

Polski maratończyk, 6-krotny medalista mistrzostw kraju Euzebiusz Fert (Strzelce Opolskie) swój złoty medal (zdobył ich dwa) mając 47 lat uzyskał rekord życiowy na tym dystansie 2:38,06

FRANJO MICHALIC

Jugosłowiański biegacz urodzony w roku 1920, złoty medalista w Crossie Narodów – Cardiff (Walia) 1958 rok, a brązowy medal w drużynie zdobył w Paryżu w 1953 roku. W 1958 roku wygrał maraton w Bostonie, a dwa lata wcześniej na Olimpiadzie Melbourne zdobył w maratonie srebrny medal (2:26,32). Startował głównie w biegach ulicznych i przełajowych, ale i na bieżni zdobywając w 1951 roku srebrny medal na dystansie 10,000 metrów w Igrzyskach Śródziemnomorskich. W 1957 roku wygrał maraton w Atenach i Moskwie.

Był 3-krotnym olimpijczykiem 1952 – 10,000m, 18 miejsce; 1956 – maraton, srebrny medal; 1960 – maraton, 12 miejsce (2:21,56). Startował również w Brazylii, w Sao Paulo w biegach sylwestrowych zdobywając 2-krotnie II miejsce i 1 raz trzecie (1951-1954). Był 14-krotnym mistrzem Jugosławii, ani razu w maratonie. Jeszcze w 2009 roku z jego 25 rekordów kraju 3 były nadal aktualne.

TRACY SMITH

Amerykański Biegacz w Crossie Narodów w 1966 roku zdobył jedyny dla USA brązowy medal na przestrzeni lat 1903-1972. Inne osiągnięcia: wygrał US Olimpic Trials 10,000 m w Lake Tahoe w 1968 roku pokonując m.in. Złotego medalistę dystansu 5,000m z Igrzysk Olimpijskich w Rzymie – Murraya Halberga. W rankingu USA w latach 1965-1972 na dystansach 5 i 10 tys. metrów zajmował miejsca osiem razy w dziesiątce zawodników. Najwyższe – pierwsze – zdobył 3-krotnie; drugie i trzecie – jeden raz.

RHADI BEN ABDESSELAM

W roku rzymskiej olimpiady (1960) zdobył złoty medal w Crossie Narodów indywidualnie w Hamilton (Szkocja). Natomiast w maratonie olimpijskim przegrał złoto z Etiopczykiem Abebe Bikila. Marokańczyk na tych igrzyskach w biegu na dystansie 10,000m zajął 14 miejsce. Miała wówczas 31 lat.

Abebe Bikila ponownie zdobył olimpijskie złoto w Tokio w 1964 roku. Do trzecich igrzysk w 1968 roku wystartował też w maratonie, ale dobiegł tylko do 17 kilometra. Kontuzja. Medal złoty zdobył Mamo Wolde – Etiopia.

W 1966 roku drugi Marokańczyk w Crossie Narodów w Rabacie też zdobył indywidualnie złoty medal. Obaj Marokańczycy startując w drużynie zdobyli 3 medale, w roku 1972 – srebrny i w latach 1964-1966 – dwa medale brązowe.

GASTON ROELANTS

Belgowie w latach 1920 – 1972 w Crossie Narodów indywidualnie i drużynowo zdobyli 37 medali. 20 (7-6-7) z nich zdobył Gaston Roelants (1937). Jego dorobek medalowy w igrzyskach olimpijskich i mistrzostwach europy przedstawia się następująco: razem zdobył 5 medali (2-1-2). W latach 1962-1964 startował na 4 igrzyskach olimpijskich: w Rzymie IV miejsce 3000 pp; Tokio – złoty medal, 3000pp; Mexico – VII miejsce, 3000pp; Monachium, maraton – DNF.

Był rekordzistą świata na dystansie 3000pp (8:26,4) – 1965, oraz na dystansie 20,000 m (57:44,4) i w biegu godzinnym (20,878m w 1972 roku.

MOHAMED GAMMOUDI

W latach 1965 i 1968 złoty i brązowy medal w Crossie Narodów indywidualnie. W Igrzyskach Olimpijskich w Tokio, Mexico, Monachium zdobył 4 medale (1-2-1) na dystansach 5 i 10 tys metrów. Był również złotym medalistą w Igrzyskach Śródziemnomorskich 1963 i 1967, na dwóch dystansach: 5 i 10 tys. metrów.

JAN STEWART

Szkot urodził się w 1949 roku. W Crossie Narodów indywidualnie zdobył 1 brązowy medal w 1972 roku. W Mistrzostwach Europy w Atenach w 1969 roku, zdobył złoty medal na dystansie 5,000m. W tym samym roku powtórzył sukces w halowych mistrzostwach europy na dystansie 3,000 metrów. 1970 roku zdobył złoty medal w Igrzyskach Wspólnoty Brytyjskiej. W Igrzyskach Olimpijskich 1972 roku na dystansie 5,000m, zdobywając medal brązowy „zepchnął” z podium amerykańską legendę biegów długich – Steve"a Prefontaine.

Steve Prefontaine

Steve (1951-1975) i jego trener Bill Bowerman chcieli na tych igrzyskach zdobyć złoty medal wraz z rekordem świata na dystansie 5,000 metrów. Był amerykańskim biegaczem olimpijskim, który w latach 70tych ubiegłego wieku spowodował nagły popyt na jogging. Pobył i utrzymał wszystkie rekordy na różnych mityngach od mili do 10,000 metrów. Prefontaine zginął tragicznie w wypadku samochodowym. Miał 24 lata.

Zrealizowano o nim filmy biograficzne p.t.: „Przed Metą” oraz „Prefontaine. Od 1975 roku organizowany jest Eugene mityng lekkoatletyczny Profontaine Classic upamiętniający zmarłego biegacza. O ceremonii pogrzebowej trzeba posłuchać – opowiem ją w Henrykowie (10.08.2013), lub na którymś z wcześniejszych biegów. Tego inaczej nie da się przeżyć. Osobiście nie słyszałem o podobnej ceremonii biegacza.

RONALD „RON” HILL

Angielski biegacz urodzony w 1938 roku. W latach 1964 w Dublinie i w1968 w Tunisie indywidualnie zdobył 2 srebrne medale dodając 2 następne w konkurencji drużynowej – złote – raz cztery (2-2-0). Startował na Igrzyskach Olimpijskich w 1968 roku w Meksyku, w biegu na dystansie 10,000m, zajmując 7 miejsce w czasie 29:53,2. W Mistrzostwach Europy w 1969 roku w Atenach wygrał maraton w czasie 2:16,48. W helsinkach 2 lata później zdobył brązowy medal na tym samym dystansie z lepszym wynikiem – 2:14,34.

W 1975 roku Ron biegał w Polsce. W Dębnie Lubuskim w maratonie zwyciężył, a wynik 2:12,34 dał mu 8 miejsce na świecie. Jego rekord życiowy to 2:09,28. Ron Hill startował w maratonach olimpijskich w Tokio i w Monachium, a w roku 1970 wygrał 74 edycję Boston Maraton, z rekordem trasy 2:10,30 i Commonwealth Games Maraton.

Ciekawostka: Ron Hill – 48 lat prawie bez dnia przerwy, w którym by nie biegał. Brytyjczyk rozpoczął swój życiowy maraton a la Forrest Gump od 20 grudnia 1964 roku. Od tej daty jedynie przez 11 dni z przyczyn niezależnych nie biegał. Ron Hill przebiegał codziennie minimum 1 milę. Jak sam obliczył do 9 grudnia 2012 roku biegał 17 546 dni pod rząd. To z kolei przenosi się na dystans 157 000 mil (251 200 km), a to oznacza, że łącznie obiegł kulę ziemską już 6-krotnie i pokonał połowę odległości z Ziemi na księżyc.

Pytany, czy może nie powinien zakończyć swojego „biegowego maratonu” gdy osiągnie jubileuszowy pułap 50 lat codziennego biegania. Odpowiada, że nie widzi powodu, dla którego miałby to zrobić. „Bieganie sprawia, że jestem sprawny fizycznie, czuję się też szczęśliwy, po co zatem miałbym z tego rezygnować” - mówi to z uśmiechem.

DAVE BEDFORD

Anglik, który w Crossie Narodów w 1971 roku indywidualnie i drużynowo zdobył dwa złote medale. Urodził się w 1949 roku. Był rekordzistą świata na dystansie 10,000m (27:30,80) w 1973 roku. Na Igrzyskach Olimpijskich w Monachium startował na dystansie 10,000m i zajął w finale 6 miejsce (28:05,44). Był rekordzistą Wielkiej Brytanii na dystansach 3,000pp i 5,000m.

JUNIORZY - MĘŻCZYŹNI

W 1940 roku w Paris/Bois de Boulogne (Francja) odbył się bieg juniorów, którego zwycięzcą został Frank Aaron (Anglia – 27:51), srebrny medal zdobył Francuz Gaston Cottin – 28:00; brązowy Jack Timmins (Anglia) – 28:09. Drużynowo FRA – 34 p.; ANG – 60 p.; BEL – 102 p.;

Były to Zawody nieoficjalne. Po 21 latach juniorzy powrócili do rywalizacji w Crossie Narodów oficjalnie. W 1961 roku w Nantes we Francji pierwszymi medalistami zostali dwaj Angielscy biegacze: Colin Robinson – ZŁ, 26:21 i Alan Simmpson – SR, 26:25. Brązowy medal dla Hiszpana Mariano Haro 26:26, który w przełajowych Mistrzostwach Świata w kategorii seniorów, w latach 1973 – Waregem i 1974 – Monza i 1975 w Rabacie zdobył 3 srebrne medale w klasyfikacji indywidualnej z najlepszym czasem 35:21 z Rabatu.

W Igrzyskach Olimpijskich Mariano startował dwukrotnie – w Monachium (1972) i w Montrealu (1976) na dystansie 10,000m zajął 4 i 6 miejsce z lepszym wynikiem 27:48,14.

W 12 edycjach rozdano 72 medale w obu klasyfikacjach. W indywidualnej najwięcej medali złotych zdobyli Anglicy – 18 (6-8-4), a ich dwaj biegacze zdobyli po dwa medale, w roku 1968 w Tunisie i w 1969 w Clydebank (SKO) John Bednarski zdobył złoto i srebro. Natomiast Dawid Walker w 1964 w Dublinie i w 1965 roku w Ostendzie – srebrny i brązowy medal.

Najlepszy wynik – 19:38 – uzyskał w roku 1969 będąc juniorem Dave Bedford, który w 1971 roku w San Sebastian w klasyfikacji seniorów zdobył dwa złote medale indywidualnie i drużynowo.

Klasyfikacja indywidualna juniorów 1961–1972

Na II miejscu w klasyfikacji indywidualnej znaleźli się Szkoci 6 (2-1-3).
Na III miejscu Belgowie 5 (1-3-1)
Na IV miejscu Maroko i Italia 2 (1-0-1)
Na VI – ESP, TUN, IRE – po jednym medalu, brązowy - srebrny - złoty

CROSS NARODÓW – KOBIETY

Przyjąłem, że rozpoczęcie rywalizacji pań w Crossie Narodów to rok 1931, a zakończenie 1972. W tym przedziale lat podam wszystko to co uważam za istotne dla omawianej konkurencji.

Część I to nieoficjalne zmagania pań z dwoma zwycięstwami w latach 1931 – 1932 Angielskiej biegaczki Gladys Lunn (1908 – 1988), zdobyła 2 złote indywidualnie i 2 złote medale drużynowo.

W latach 1934 – 1938 w Igrzyskach Wspólnoty Brytyjskiej w Londynie zdobyła 2 złote medale w biegu na dystansie 880 jardów i w rzucie oszczepem, a w Sydney 4 lata później w tych samych zawodach zdobyła brązowy medal w rzucie oszczepem.

6-krotną złotą medalistką w Crossie Narodów jest kolejna Angielska biegaczka Diane Leather, która w konkurencji indywidualnej i drużynowej w latach 1954, 55, 57, a w 1956 indywidualnie zdobyła brązowy medal – razem 7 medali dla Diany.

W tej pierwszej części najlepszy rezultat uzyskała w roku 1931 Gladys Lunn 11:12 oraz 4 inne Angielskie biegaczki pobiegły poniżej 12 minut, m.in.: w 1957 roku Diane Leather.

Część II - Cross Narodów 1967 – 1972. Odbyło się 8 edycji. Wszystkie złote medale indywidualnie i drużynowo dla Anglii, 5 dla SCO, 3 dla FRA w klasyfikacji drużynowej ale ze srebra. W klasyfikacji indywidualnej w omawianym okresie podział 16 medali srebro i brąz jest następujący: Anglia – 13 (0-7-6), Francja – 3 (0-1-2)

Od 1967 – 1972 roku Cross Narodów był oficjalnymi mistrzostwami kobiet pod egidą (1903 – 1971) Międzynarodowej Unii Biegów Przełajowych.

Na początku lat 70-tych imprezę przyjął IAAF.

International Association of Athletics Federations, IAAF (pol. Międzynarodowe Stowarzyszenie Federacji Lekkoatletycznych.). IAAF została założona w 1912 roku w Sztokholmie. Zrzesza ona obecnie 212 federacji co sprawia, ze ma więcej członków niż ONZ i jest największą sportową organizacją na świecie. Obecnym przewodniczącym IAAFu jest Senegalczyck Lamine Diack, który swoją funkcję sprawuje od 8 listopada 1999 roku.

W ramach obchodów roku (100lecie) do IAAF Stulecia, IAAF Hall of Fame został zainaugurowany w 2012 roku jako doskonały sposób na cześć naszych najwybitniejszych sportowców i podnoszeniu świadomości publicznej naszego sportu i jego bogatej historii.

W 1967 roku W Barry (Walia) Doris Brown (USA) rozpoczęła zdobywanie złotych medali w klasyfikacji indywidualnej. Zdobyła ich 4 z rzędu, a piąty indywidualny i złoty również w 1971 roku. W klasyfikacji drużynowej zdobyła 5 medali – dwa złote (1968-69), dwa srebrne (1970-72) i jeden brązowy (1971) – razem 10 (7-2-1). Doris urodziła się w roku 1942, a studia uniwersyteckie ukończyła w 1969. Była pierwszą kobietą, która pokonała dystans 1 mili poniżej 5 minut – 4:52. Posiadała najlepszy wynik na świecie na dystansie 440 jardów.

Brown reprezentowała USA na Igrzyskach Olimpijskich w Meksyku – na dystansie 800m, wynikiem 2:03,98 – zdobyła 5 miejsce i w Monachium. W 1976 roku wygrała Maraton Vancouver i zajęła 2 miejsce w Maratonie Nowojorskim.

Cross Narodów w 1970 roku były dwa biegi – edycja A w USA, w miejscowości Frederick; edycja B, we Francji w Vichy. W tym drugim biegu złoto zdobyła Włoszka Paola Pigni-Cacchi, a srebrny medal dla Polskiej zawodniczki Zofii Kołakowskiej-Siennickiej (ur. 1948).

Paola Pigni-Cacchi w Crossie Narodów zdobyła złoty medal indywidualnie i brązowy w drużynie. W przełajowych Mistrzostwach Świata wygrała 2 pierwsze edycje – indywidualnie oraz drużynowo zdobyła złoty i srebrny medal. Była dwukrotną uczestniczką Igrzysk Olimpijskich w latach 1968-1972. Na tych drugich Igrzyskach zdobyła brązowy medal w biegu na dystansie 1500m. Była 6-krotną mistrzynią Włoch w biegach przełajowych (1967-74). Zdobyła brązowy medal w Mistrzostwach Europy na dystansie 1500m w Atenach w 1969 roku. W Igrzyskach Śródziemnomorskich 1975 roku zdobyła dwa złote medale na dystansach 800 i 1500m. W 1971 roku medal srebrny na dystansie 1500m.

Srebrny medal w 1970 roku – edycja B – zdobyła Zofia Kołakowska-Siennicka, KS Spójnia Warszawa, Gwardia Olsztyn. Srebrna medalistka Europejskich Igrzysk Halowych 1969 w sztafecie. Halowa mistrzyni Europy w biegu na 800m – 1970 rok. 4-krotna mistrzyni Polski w biegach na 800 i 1500m; 4-krotna rekordzistka kraju na 1500m (4:18,6 – 1971). W przełajowych Mistrzostwach Polski zdobyła 4 medale: dwa złote, dwa srebrne w latach 1968, 69, 70, 74.

Anglicy w konkurencjach indywidualnych i drużynowych mężczyzn, juniorów i kobiet w latach 1903 – 1972 zdobyli:

Mężczyźni: 149 (76-41-32)
Juniorzy: 33 (17-11-5)
Kobiety: 41 (21-10-10)
RAZEM: 223 (114-62-47)

Francja: 90 (26-38-26)
Belgia: 49 (11-19-19)

Bieg przełajowy na Igrzyskach Olimpijskich

1904 Saint Louis, USA – III IGOL; były to Igrzyska towarzyszące wystawie światowej zorganizowanej dla uczczenia setnej rocznicy nabycia przez Stany Zjednoczone stanu Luiziana. Bieg przełajowy rozegrały między sobą reprezentacje akademickie. Zwyciężył zespół USA – Nowy York, A.C przed zespołem USA – Chicago, A.A. Była to rywalizacja drużynowa.

1912 Sztokholm, Szwecja – V IGLO; Indywidualnie złoty medal dla Hannes Kolehmainen (FIN) 45:11,6. Srebro: Hijalmar Andersson (SZW) 45:44,8
Brąz: John Eke (SZW) 46:37,6. Drużynowo złoto SZW 10p; Srebro FIN 11p.; Brąz GBR 49p.

Sylwetka zwycięzcy

Juho „Hannes” Kolehmainen (1889 – 1966) legenda światowych biegów długich. Podczas Igrzysk Olimpijskich w Sztokholmie zdobył 3 złote medale. 8 lat później w Antwerpii (1920) wygrał olimpijski maraton. W 1952 raz Paavo Nurmim zapalał znicz olimpijski podczas ceremonii otwarcia Igrzysk Olimpijskich.

Igrzyska Olimpijskie w Antwerpii, Belgia 1920 rok – VII. Indywidualnie złoto Paavo Nurmi (FIN) 27:15,0; srebro: Erik Backman (SZW) 27:15,6, brąz: Heikki Liimatainen (FIN) 27:37,0. Drużynowo: złoto: FIN 10p; srebro: GBR 21p; brąz SZW 23p.

Sylwetka zwycięzcy:

Paavo Nurmi (1897-1973) 9-krotny mistrz olimpijski, w tym 6-krotnie w konkurencjach indywidualnych. 4-krotny złoty medalista w biegach przełajowych indywidualnie i drużynowo. 12-krotny medalista Igrzysk Olimpijskich: 1920, 1924, 1928. Nurmi był wielokrotnym rekordzistą świata w biegach od 1500m do 20km. Podczas ceremonii otwarcia Igrzysk Olimpijskich w 1952 roku w Helsinkach zapalał znicz olimpijski. Był pierwszym sportowcem, któremu za życia wystawiono pomnik na stadionie olimpijskim w Helsinkach.

Igrzyska Olimpijskie w Paryżu 1924 – VIII. Paryż, który był organizatorem igrzysk olimpijskich po raz drugi był jednocześnie miejscem pożegnania się z działalnością w MKOL twórcy nowożytnych igrzysk – barona Pierre"a de Coubertina (1863-1937).

Pierre de Coubertin, historyk i pedagog uważany za ojca nowożytnego ruchu olimpijskiego. Założyciel i drugi przewodniczący (1896-1925) Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego (MKOL).

Bieg przełajowy, indywidualnie:
złoto: Paavo Nurmi (FIN) 32:54,8
srebro: Ville Ritola (FIN) 34:19,4
brąz: Earl Johnson (USA) 35:21:0

Drużynowo: złoto: FIN 11p.; srebro USA 14p.; brąz FRA 20p.

Opracował Rafał Wilczyński – komentator biegów ulicznych, przełajowych i górskich oraz Nordic Walking.