Jeden z najbardziej utytułowanych i najbardziej znanych biegaczy w Tanzanii. Filbert Bayi, bo o nim mowa, urodził się 23 czerwca 1953 roku z tanzańskiej Aruszy. Był w latach 70. jednym z czołowych średniodystansowców, specjalizującym się głównie w biegu na 1500m. Swój największy sukces odniósł jednak na zupełnie innym dystansie.
W 1980 roku podczas Igrzysk Olimpijskich w Moskwie, zdobył srebrny medal na dystansie 3000m prz. Był posiadaczem dwóch rekordów świata na 1500m oraz na milę. Bieg w którym poprawił rekord na 1500m jest uważany do teraz za jeden z najszybszych w historii, ponieważ drugi na mecie John Walker, również pobiegł szybciej niż dotychczasowy rekord, a pierwsza piątka znalazła się wówczas w najlepszej siódemce tabel all-time.

W swoim dorobku posiada również trzy złote medale, zdobyte na międzynarodowych zawodach. W 1973 i 1978 nie miał sobie równych w biegu na 1500m podczas Igrzysk Afrykańskich, zaś w 1974 zwyciężył w Igrzyskach Wspólnoty Brytyjskiej także na 1500m.

Po zakończeniu kariery zajął się pomocą charytatywną w swoim rodzinnym kraju, zakładając fundację, wspierającą rozwój najbardziej utalentowanych nastolatków w Tanzanii. Działa również w tanzańskim komitecie olimpijskim, aktywnie wspierając afrykański sport, stając się postacią bardzo popularną również poza granicami swego kraju.

Rekordy życiowe:

bieg na 800 m – 1:45,32
bieg na 1000 m – 2:18,1
bieg na 1500 m – 3:32,16 rekord Tanzanii
bieg na milę – 3:51,0
bieg na 2000 m – 4:59,21
bieg na 3000 m – 7:39,27 rekord Tanzanii
bieg na 3000 m z przeszkodami – 8:12,48 rekord Tanzanii

Historia igrzysk olimpijskich i mistrzostw świata

Trzech zawodników, trzy medale, trzy różne dystanse – to łączny dorobek Tanzańskich zawodników w historii IO i MŚ.

W igrzyskach Tanzania udział bierze od 1964 roku. Przez ten czas tanzańska federacja lekkoatletyczna wysłała na największe sportowe święto pięćdziesięciu siedmiu lekkoatletów. Dwóch z nich w 1980 roku w Moskwie powróciło do kraju z medalami.

Zarówno Suleiman Nyambui jak i Filbert Bayi, byli biegaczami długodystansowymi, którzy w stolicy Rosji stanęli na drugim stopniu podium. Dwudziestosiedmioletni wówczas Nyambui w finale biegu na 5000m musiał uznać wyższość jedynie Etiopczyka Mirutsa Yiftera, który wyprzedził go na linii mety jedynie o ponad sekundę (13:20.91 - 13:21.60).

Na tych samych igrzyskach srebrny medal dołożył również w biegu na 3000m prz Filbert Bayi. Tanzańczyk nie przegrał jednak złota z byle kim. Po tytuł mistrza olimpijskiego sięgnął wówczas Bronisław Malinowski (8:09.7), pokonując Tanzańczyka o prawie trzy sekundy (8:12.5). W finale biegł również Bogusław Mamiński, który zajął siódme miejsce.

W historii lekkoatletycznego czempionatu jedyny medal, również srebrny, zdobył w 2005 roku Christopher Isegwe. Była to dla wielu ogromna niespodzianka, ponieważ mało znany Tanzańczyk nie był w gronie faworytów mających walczyć o podium. Jednak skuteczna taktyka i zachowanie sił na końcowych kilometrach, pozwoliły mu przybiec na drugim miejscu, ustępując jedynie, broniącemu tytułu Marokańczykowi Jaouadowi Gharibowi (2:10:10). Tanzańczyk stracił do bardziej utytułowanego rywala jedynie jedenaście sekund, uzyskując bardzo wartościowy rezultat – 2:10.21. Jest to jak dotąd największy sukces tanzańskiego biegacza.

Rekordy świata

Tanzania zapisała się w lekkoatletycznej historii rekordów świata tylko za sprawą Filberta Bayi. Tanzańczyk dwukrotnie poprawiał rekord świata. Pierwszy z nich ustanowił w 1974 roku, gdy pokonał dystans 1500m w czasie 3:32.16 (Christchurch - Nowa Zelandia), zabierając ponad sześcioletni rekord Amerykaninowi Jimowi Ryunowi (3:33.1).

Rok później, w Kingston na Jamajce, zabrał Ryunowi kolejny rekord – tym razem na dystansie nieco dłuższym – na jedną milę. Z dotychczasowego rekordu Amerykanina, Bayi urwał jedynie 0,1 sekundy (3:51.0). Na szczycie nie pozostał jednak zbyt długo, ponieważ trzy miesiące później Nowo Zelandczyk John Walker przebiegł milę o ponad półtorej sekundy szybciej (3:49.4).